Broddelen taalplanning

Broddelen en taalplanning; hoe werkt dat?

Om een ​​boodschap goed over te brengen, heb je een bepaalde hoeveelheid tijd nodig. Je zult bijvoorbeeld moeten bepalen wat je gaat zeggen. Of hoe je je verhaal opbouwt en hoe je zinsbouw er concreet uit moet zien. Met andere woorden, taalplanning is een belangrijk onderdeel van communicatie. Neem je daarvoor te weinig tijd, dan kunnen er al gauw slordigheden in je spraak ontstaan. Dat is dan ook precies wat er bij broddelen gebeurt. Doordat hun taalplanning nog niet rond is, komen mensen die broddelen in de problemen met hun spraak.

Het aantal normale onvloeiendheden geeft aan in hoeverre de spreeksnelheid verband houdt met taalplanningsvaardigheden. De taalproductieproblemen bij broddelen manifesteren zich wanneer de taalontwikkeling in een vergevorderde staat is en een persoon een sterke innerlijke drang heeft om te spreken. Daarom kan broddelen pas worden vastgesteld bij personen van tien jaar en ouder. Vanaf die leeftijd is de taalontwikkeling compleet. Ook lijkt de complexiteit van de taal een rol te spelen bij de ernst van broddelen. Hoe meer complex dit is, hoe meer dit zich uit in de spraak.

Een “vol” hoofd

Omdat de planning van de taal vaak nog niet rond is als ze gaan spreken, hebben broddelende sprekers vaak het gevoel dat hun hoofd op ontploffen staat. Niet voor niets geven ze vaak aan een druk of ‘vol’ hoofd te hebben. Ze vinden het bijvoorbeeld moeilijk om te kiezen uit de veelheid aan gedachten die in hun hoofd rondspoken. Voor stotterende sprekers is dit precies andersom: ze worstelen met uitdrukken wat al lang in hun hoofd is gepland. 

Broddelen en remmingstekort

Broddelen en remmingstekort; waar gaat dat over? Uit hersenonderzoek is bekend dat broddelende sprekers kampen met een zogenoemd remmingstekort. Dat betekent dat, als ze eenmaal zijn begonnen met spreken, het voor hen lastig is hun spreektempo in toom te houden. En soms zelfs om te stoppen met spreken. Er zijn aanwijzingen dat dit defect het gevolg is van een onvoldoende rijping van de hersenstam (basale ganglia). Dit is het deel van de hersenen dat het centrale zenuwstelsel aanstuurt.

Plotselinge versnellingen

Het remmingstekort uit zich in een te hoog of onregelmatig spreektempo. Bij een onregelmatig spreektempo vallen vooral de plotselinge versnellingen (spurts) in de spraak op. Deze ontstaan doordat broddelende sprekers de tijd die ze nodig hebben om iets te zeggen te kort inschatten. Hierdoor raakt hun taalplanning verstoord en komen ze moeilijker uit hun woorden. Bij vloeiende sprekers is dit remmingstekort afwezig. Zij zijn daardoor beter in staat zijn om in een constanter spreektempo te blijven spreken. Bovendien ervaren ze geen in principe problemen met de planning van taal.

Aan de oorzaak van een verminderde taalplanningsvaardigheid doe je weinig. Toch kun je er wél slimmer mee leren omgaan. Meer weten over taalplanning? Bekijk dan de video (onderaan de pagina). Ook lees je er in ons boek Te snel voor woorden meer over. Ook handig om te weten: we coachen mensen die broddelen bij hun taalplanning.